۱۰ اشتباه رایج در سخنرانی

معمولا اشتباهات رایج در سخنرانی مخاطب‌ها را آزار می‌دهد و باعث می‌شود که سخنرانی و ارائه مطلب ما با قدرت انجام نشود.
در خیلی از مواقع چون ما نمی‌دانیم که چطور یک سخنرانی یا پرزنتیشن داشته باشیم این اشتباهات رخ می‌دهد و در خیلی از مواقع هم با وجود اینکه این موارد را می‌دانیم، نمی‌توانیم از آن در هنگام سخنرانی و ارائه مطلب خودمان استفاده کنیم.
در این مقاله قصد داریم که ۱۰ اشتباه رایج در سخنرانی را با هم بررسی کنیم و به آن آگاه بشیم.
برخی از این موارد را فقط با دانستن می‌توانیم رفع کنیم و برخی دیگر را هم می‌بایست تمرین کنیم تا برای ما به یک مهارت تبدیل شود.

۱- مشخص نکردن هدف از سخنرانی

شاید اولین قدم برای اینکه ما یک سخنرانی را طراحی کنیم مشخص کردن هدفِ ما از آن سخنرانی است.
اگر ما ندانیم که در آخرِ صحبت‌های ما چه اتفاقی قرار است که رخ دهد نمی‌توانیم محتوای خوبی ارائه بدیم و یک صحبت بی سر و ته انجام خواهیم داد.
اگر هدفِ ما از سخنرانی مشخص نباشد، مثل این است که یک قایق را بیاندازیم در آب و بدون نقشه و هدف (مقصد) توی آب بچرخیم تا به یک جزیره برسیم.
من معمولا در کارگاه‌های آموزشی‌ام که مربوط به آموزش سخنرانی و فن بیان هست از حضار سوال می‌کنم که:
تا حالا در چند سخنرانی شرکت کردید که اصلا متوجه نشدید آخر صحبت‌ها چی شده و یک سخنرانی بی سر و ته شنیدید و در انتها هم دست از پا درازتر برگشتید خونه؟
خیلی جالبه که معمولا ۹۰ درصد از افراد می‌گن که از این نوع سخنرانی‌های بی سر و ته و بی هدف زیاد دیدند.
پس برای اینکه بتوانیم یک سخنرانی خوب ارائه دهیم اولین قدم این هست که هدف از سخنرانی خودمون رو مشخص کنیم و بر اساس این هدف محتوا و نحوه ارائه خودمون رو برنامه ریزی کنیم.

۲- نشناختن مخاطبان

دومین مورد از اشتباهات رایج سخنرانی این هست که ما باید مخاطب‌های خودمون رو بشناسیم.
اگه ندانیم که مخاطب‌های ما چه کسانی هستند، چه رده سنی دارند، تحصیلاتشون چه میزان هست، چه علایقی دارند، نمی‌توانیم محتوای خوبی ارائه بدیم و در اینصورت هست که مخاطب احساس نارضایتی می‌کنه.
فرض کنید عمو پورنگ بره برای مدیران سازمان‌های بزرگ صحبت کنه
یا فرض کنید یک مدیر خشک و رسمی بخاد بره برای بچه‌های رد سنی ۵ تا ۷ سال صحبت کنه.
البته اگه عمو پورنگ و اون مدیر خشک و رسمی از قبل بدونند که مخاطب‌هاشون چه افرادی هستند به احتمال خیلی زیاد بتونند که یک ارائه خوب و مرتبط با مخاطب‌ها انجام دهند.

پیشنهاد می‌کنم نگاهی به این مقاله بیاندازید: شناخت مخاطبان در سخنرانی

۳- نداشتن آمادگی کافی

اشتباه رایج سوم در سخنرانی این است که خودمون رو از قبل برای سخنرانی که در پیش داریم آماده نمی‌کنیم و همه موارد را می‌گذاریم برای روزها و ساعت‌های آخر قبل از سخنرانی.
به عبارت دیگه تمام کارهایی که برای آماده شدن برای سخنرانی نیاز هست را دقیقه ۹۰ انجام می‌دهیم.
وقتی که یک خواننده یا گروه موسیقی می‌خواهند در روز خاصی کنسرت اجرا کنند ماه‌ها قبل با هم تمرین می کنند.
از قبل آهنگ ساخته شده، شعر آماده شده، تنظیم انجام شده و یک آهنگ از صفر تا صدش ساخته شده، حالا برای اینکه بخواهند یک کنسرت را اجرا کنند باز هم ماه‌ها با هم تمرین می‌کنند تا در روز کنسرت یک اجرای عالی داشته باشند.
دلیل اینکه خیلی از سخنرانی‌ها اونقدر‌ها ازش استقبال نمی‌شه هم همین موضوعه. چون سخنران چند شب قبل از سخنرانی نشسته یک پاورپوینت پر از نوشته آماده کرده و در زمان سخنرانی هم اومده از روی اسلایدها روخوانی کرده.
ماه‌ها تمرین برای اجرای یک آهنگ کجا و چند شب هول هولکی آماده کردن محتوا  برای سخنرانی کجا.
معلومه که بعد از تموم شدن هر آهنگ همه از صندلی‌هاشون بلند می‌شند و گروه موسیقی رو تشویق می‌کنند ولی بعد از تموم شدن سخنرانی خیلی از سخنرانان، هیچ اتفاقی نمی‌افته.
یکی از بزرگان می‌گفت که ما برای هر دقیقه سخنرانی که قرار است ارائه بدیم باید یک ساعت صرف کنیم.
البته به نظر من یک ساعت برای هر دقیقه سخنرانی باز هم کمه.
چون اگه به موضوع مسلط نباشیم ساعت‌ها باید مطالعه داشته باشیم و جستجو کنیم،
موضوعات رو دسته‌بندی کنیم
بر اساس اولیت و زمانی که در اختیار داریم باید اون رو طراحی کنیم
برای ساده سازی محتوای خودمون زمان بزاریم
اسلایدهای حرفه‌ای و قابل درک درست کنیم
بارها سخنرانی خودمون رو تمرین کنیم
و در آخر آماده بشیم برای روز ارائه خودمون

پیشنهاد می‌کنم نگاهی به این مقاله بیاندازید: چگونه سخنرانی را تمرین کنیم

۴- نداشتن آشنایی با مکان و تجهیزات

نداشتن آشنایی با مکان و تجهیزات در زمان سخنرانی هم یکی از آن اشتباهات رایج در سخنرانی است که ممکنه باعث خراب شدن کل سخنرانی ما شود.
فرض کنید ما مسیر رسیدن به سالن یا مکانی که قرار است در آنجا سخنرانی داشته باشیم را بلد نیستیم و همین موضوع باعث شود که ما یک ساعت دیرتر از زمان مقرر به آن مجموعه برسیم.
خب واضحه که در این زمان مشکلات زیادی برای ما پیش بیاید.
یا اینکه ندانیم سیستم صوتی چطور کار می‌کند یا اینکه چطور می‌توانیم اسلاید‌هایی که آماده کردیم را نمایش دهیم.
بهتر است که قبل از سخنرانی یک بار سالن یا کلاس را بررسی کنیم و تجهیزاتی که در آن نصب هست را یک مرتبه آزمایش کنیم تا هم از سالم بودنش مطمئن شویم و هم طرز کار با آن را یاد بگیریم.
اوایل که با سیستم صوتی آشنایی نداشتم یک مرتبه به خاطر توجه نکردن به این مورد باعث شد که در یک سالن ۲۰۰ نفره بدون میکروفون سخنرانی کنم و همین موضوع باعث شد که حضار از برنامه راضی نباشند و همینطور برنامه‌های من هم به همین خاطر با مشکل مواجهه شد.

پیشنهاد می‌کنم نگاهی به این مقاله بیاندازید: آماده کردن سالن یا کلاس قبل از شروع سخنرانی

مقاله‌ای که در بالا خدمتتون معرفی کردم می‌تونه خیلی به شما در چیدمان و چک کردن کارهایی که قبل از سخنرانی نیاز هست به شما کمک کنه.

همچنین اگر قصد دارید که اسلاید در زمان سخنرانی و یا تدریس خود نمایش دهید پیشنهاد می کنم که از پرزنتر استفاده کنید.

اگر نمی‌دانید که پرزنتر چیست و می‌خواهید با آن آشنا شوید این مقاله را بخوانید: پرزنتر چیست

۵- استفاده از اسلایدهای نامناسب

مورد پنجم از اشتباهات رایج در سخنرانی این است که از اسلاید‌های نامناسب استفاده می‌شود.
متاسفانه خیلی از سخنرانان را دیده‌ام که ۸۰ درصد از زمان سخنرانی خودشون رو پشت به مخاطب می‌کنند و متن‌هایی که در اسلاید پاورپوینت خودشون نوشته‌اند می‌خوانند.
اول اینکه، پشت کردن به مخاطب و اون هم در زمانی طولانی واقعا یک بی احترامی به مخاطبین محسوب می‌شه.
دوم اینکه، اگه قرار از روی اسلاید روخوانی بشه خب چه کاریه که سخنرانی برگزار می‌کنیم، از همون اسلاید‌ها یک پرینت بگیریم و در اختیار مخاطبین قرار بدیم تا خودشون مطالعه کنند.

پیشنهاد می‌کنم نگاهی به این مقاله بیاندازید: اشتباهات رایج در اسلاید پاورپوینت

در مقاله‌ای که در بالا خدمتتون معرفی کردم، به صورت خیلی مفصل‌تر و کاربردی‌تر این موارد رو خدمتتون بیان کردم.

۶- ساده سازی نکردن محتوا

به احتمال زیاد شما هم در زمان مدرسه‌اتون معلم‌هایی بودند که یک درس رو انقدر سخت توضیح می‌دادند و هیچی متوجه نشدید ازش.
اما همون درس رو یکی از دوستاتون به شما توضیح داده و متوجه شدید که چقدر راحت بوده.
این هم دقیقا همینه.
اگه ما محتوایی که قرار است ارائه بدیم رو ساده سازی نکنیم دقیقا مثل اون معلم می‌مونیم که درس رو خیلی پیچونده و به قول خودش خیلی علمی توضیح داده.
انیشتین یک جمله‌ای داره که می‌گه:
اگه می‌خواهید بدانید که آیا فیزیک را خوب یاد گرفته‌اید یا نه، باید بتوانید آن را به مادربزرگ بی‌سواد خودتان یاد بدهید.
ساده سازی محتوا کار خیلی سختیه و به همین خاطر خیلی از سخنرانان‌ها و یا مدرسین هستند که محتوایی که ارائه می‌دهند بصورت علمی و ساده‌سازی نشده است و به همین خاطر خیلی از مخاطبین متوجه صحبت‌های سخنران یا مدرس نمی‌شوند.
یا اینکه احتمالا تا الان حداقل یک کتابی که ترجمه شده را مطالعه کردید، ۹۹ درصد این کتاب‌هایی که ترجمه شده‌اند درک و فهمش خیلی سخت هستند، واقعا نمی‌دانم مترجم‌هایی که این کتاب‌ها را ترجمه می‌کنند در مورد مردم چه فکری می‌کنند.
انقدر ترجمه را بد ارائه دادند که اگر صد مرتبه هم جمله‌ای را بخوانیم باز هم متوجه نمی‌شویم که چه چیزی بیان شده، بعضی وقت‌ها این ترجمه‌ها به قدر افتضاح هستند که تصور می‌کنم مترجمین محترم این کتاب‌ها، متن انگلیسی را به گوگل ترنسلیت (ترجمه‌گر گوگل) می‌دهند و ترجمه شده آن را در اختیار ما می‌گذارند.
خوشبختانه زبان انگیلیسی من خوب هست و کتاب‌ها را به صورت زبان اصلی تهیه می‌کنم می‌خوانم و در هنگام خواندن ترجمه‌ها زجر نمی‌کشم، من وقتی ۱۷ سال داشتم زبان تدریس می‌کردم و علاوه بر اون حدود ۵ سال در یک شرکت سوئیسی معتبر مشغول به کار بودم.
بنابراین گولِ ظاهر محتوای شیک و علمی رو نخوریم و بهتره که برای ساده‌سازی و مفهومی توضیح دادنِ محتوای سخنرانی خودمان وقت بزاریم.

۷- داشتن صدای یکنواخت و مونوتون

هفتمین مورد از اشتباهات رایج در سخنرانی هم داشتن صدای یکنواخت و مونوتون هست.
صدای مونوتون یعنی صدایی که هیچ فراز و فرودی نداره به عبارت دیگه صدامون بالا و پایین نمی‌ره.
این واقعا فاجعه است که چندین ساعت از سخنرانی ما با صدای یکنواخت اجرا شه.
خیلی از افراد تصور می‌کنند که صدای خیلی خوبی دارند، اما زمانی‌که صدای خودشون رو از داخل وویس ریکوردر یا فیلم می‌شنوند از صدای خودشون متنفر می‌شند.

جالبه که بدونید صدای ما در زمان صحبت کردن در جمجمه ما می‌پیچه و ۱۵ برابر قوی‌تر از صدایی که دیگران از ما می‌شنوند میشه و به همین خاطر ما تصور می‌کنیم صدامون خیلی پُرطنین و عالیه.

پیشنهاد ویژه: دوره جامع صداسازی

اگر به هر دلیلی صداتون دچار نقص هست و یا اینکه قصد دارید صدا و حنجره خودتون رو برای سخنرانی، صحبت کردن، آواز خواندن یا مداحی تقویت کنید این دوره می‌تونه خیلی روی این موضوع تأثیرگذار باشه.
پس حداقل کاری که می‌تونید انجام بدید این هست که صدای خودتون رو ضبط کنید و بشنوید و یا اینکه از دیگران بخواهید که نظرشون رو در مورد صدای شما بیان کنند و اگر لازم شد حتما روی صدای خودتون کار کنید و اون رو تقویت کنید.
یک راه‌حل خوب برای اینکه بتونیم صدامون رو از حالت مونوتون خارج کنیم این هست که یک متنی از کتاب رو برداریم و مثل گوینده‌های رادیو بخوانیم تا به مرور مونوتون بودن صدای ما برطرف بشه.

۸- نداشتن یک ساختار مناسب برای سخنرانی

طراحی و ساختار بندی سخنرانی هم از اون اشتباهات رایج در سخنرانی هست که باعث می‌شه ما یک صحبت بی سر و ته انجام بدیم.
خیلی از افراد می‌گن که، بابا سخنرانی کردن طراحی نمی‌خواد که، صحبت کردن خودش موقع سخنرانی باید بیاد و خودجوش باشه، طراحی و ساختاربندی و اینا همش سوسول بازیه.
یادم میآد یکی از دوستانم من رو برای سخنرانی که در یک سازمان دولتی داشت دعوت کرد.
قبلش خیلی بهش گفته بودم که خودت رو برای سخنرانی آماده کن اما زیر بار نرفت و گفت نیاز نیست، وقتی برم روی سِن برای سخنرانی حرف خودش میآد.
دوستم رفت برای سخنرانی و من ازش در زمان ارائه سخنرانی فیلم گرفتم.
وقتی از سالن بیرون رفتیم فیلمی که ازش گرفته بودم رو بهش نشون دادم.
واقعا از صحبت‌های خودش متنفر شده بود و بخاطر اینکه از قبل برای طراحی سخنرانی خودش زمان نذاشته بود سخت پشیمون بود.
بنابراین بهتره که سخنرانی خودمون رو طراحی کنیم و از هر دری یک سخن نگیم.
هی از این شاخه پریدن به اون شاخه واقعا باعث می‌شه که مخاطب چیزی متوجه نشه و حرف‌های ما هم یک صحبت بی سر و ته باشه.

۹- نداشتن زبان بدن مناسب

زبان بدن مناسب سخنرانی هم از آن دسته اشتباهات رایج در زمان سخنرانی است که باعث می‌شه مخاطب اذیت بشه و یا اینکه صحبت‌های ما اثر بخشی کمتری داشته باشه.
سخنرانی رو فرض کنید که بره پشت میز بشینه صحبت کنه، این سخنران تقریبا هیچ رابطه‌ای با مخاطبان نمی‌گیره و هیچ حسی هم به مخاطبان نمی‌ده.
یا سخنرانی رو تصور کنید که اصلا به زبان بدن دست و پاش مسلط نیست و دست و پاش رو همینطوری به این ور و اونور پرت می‌کنه و این موضوع باعث می‌شه که مخاطب اذیت بشه و یک حس بی اعتمادی از سخنران بگیره.
بنابراین باید و باید از زبان بدن خودمون در هنگام صحبت کردن آگاه بشیم و ببینیم که وقتی سخنرانی می‌کنیم یا در مقابل جمع صحبت می‌کنیم چه زبان بدنی داریم.
بهترین کار این است که از خودمون در زمان تمرین سخنرانی فیلم بگیریم و نگاه کنیم، و این کار رو بارها و بارها انجام بدیم.
نقاط ضعف خودمون رو پیدا کنیم و اصلاح کنیم و اگه زبان بدن نامتناسبی هم داریم اصلاحش کنیم.

پیشنهاد می‌کنم نگاهی به این مقاله بیاندازید: زبان بدن سخنران

۱۰- نداشتن ارتباط چشمی با مخاطبان

و آخرین اشتباه رایجی که در سخنرانی‌ها وجود داره، نداشتن ارتباط چشمی مناسب با مخاطبین هست.
بعضی از سخنران‌ها یا مدرسین فقط روی یکی دو نفر زوم می‌کنند و ارتباط چشمی می‌گیرند و بقیه رو دیگه فراموش می‌کنند.
یا خیلی از افراد هستند که اصلا به کسی نگاه نمی‌کنند و همش دارند زمین و هوا رو نگاه می کنند.
این موارد باعث می‌شه که مخاطب حس خوبی نصبت به سخنران نگیره و در خیلی از مواقع هم که ارتباط چشمی با سخنران برقرار نمی‌شه، مخاطبین دیگه به صحبت‌های سخنران گوش نمی‌کنند.

پیشنهاد می‌کنم به این رادیو بیان گوش دهید: تقویت ارتباط چشمی

همونطور که در ابتدا خدمتتون بیان کردم ممکنه که یکسری از این موارد رو فقط با دانستنش بتونید مدریت کنید اما یکسری از موارد دیگه رو باید تمرین کنید تا کم کم براتون به یک مهارت تبدیل بشه.

دانلود PDF مقاله “۱۰ اشتباه رایج در سخنرانی”

دانلود PDF این مقاله